Occasion met automaat kopen? Hier moet je op letten

Er zijn diverse soorten automatische versnellingsbak, elk met zijn eigen schakelgedrag. De ene transmissie is sportiever, terwijl de andere juist is geënt op een zo soepel mogelijke rijervaring. Ook op het gebied van brandstofverbruik en onderhoud zijn niet alle transmissies gelijk.

Automaat en brandstofverbruik

De aloude automatische versnellingsbak zorgde vaak voor een hoger brandstofverbruik. Hij had minder versnellingen dan een handbak, wat zorgde voor een hoger toerental en daardoor een hoger verbruik. Ook waren automaten vaak niet voorzien van een zogenoemde ‘lock-up’, waardoor ook op snelheid altijd enige slip optrad. Dat maakte de automaat minder efficiënt, wat voor veel mensen een reden was om zo’n transmissie te mijden.

Inmiddels hebben automatische transmissies vaak meer versnellingen dan een handgeschakelde versnellingsbak, soms zelfs wel tien! Ook kan de zogenoemde koppelomvormer nu worden ‘gelockt’. Hierdoor treedt op constante snelheid geen slip meer op en is de automaat net zo efficiënt als een handbak.

Automaat en onderhoud van de auto

De techniek van een automaat is complexer en daardoor vaak duurder dan die van een handgeschakelde versnellingsbak. Toch kunnen automatische transmissies zonder problemen heel oud worden. Wel is het van belang dat het onderhoud aan de automatische versnellingsbak, zoals het verversen van de olie, volgens voorschrift is uitgevoerd. Let bij een proefrit ook op het schakelgedrag. Een automaat hoort niet te bokken tijdens het schakelen en er mogen geen geluiden uit de transmissie komen.

Oudere automaten schakelen soms wat minder verfijnd dan nieuwe en het ene type schakelt soepeler dan het andere. Wanneer het schakelgedrag tijdens het rijden echt opvalt, verdient de versnellingsbak nadere inspectie.

Bij gerobotiseerde handbakken en automaten met dubbele koppeling mag tijdens het accelereren in de versnelling geen slip optreden. Gebeurt dit wel, dan kan dat duiden op een versleten koppelingsplaat.

Revisie versnellingsbak van een automaat

In sommige gevallen kan het spoelen van de automaat, ook wel ‘flushen’ genoemd, ervoor zorgen dat een automaat weer goed schakelt. Als een automaat ook na deze behandeling niet goed schakelt, kan een revisie van de versnellingsbak uitkomst bieden: versleten onderdelen worden vervangen, waardoor de bak weer grotendeels als nieuw is.

Verschillende soorten auto’s met een automatische versnellingsbak

Alle automatische versnellingsbakken nemen het schakelen van je over, maar de manier waarop ze werken, verschilt per soort automaat. We noemen de vier populairste soorten en hun specifieke eigenschappen.

Automaat met koppelomvormer

Een automaat met koppelomvormer is de bekendste automatische transmissie, omdat die al lange tijd gebruikt wordt. De koppelomvormer zorgt ervoor dat de motor niet afslaat als de auto tot stilstand komt, terwijl de ingenieuze constructie ook zorgt voor extra kracht bij het wegrijden vanuit stilstand. De koppelomvormer staat bij het wegrijden en overschakelen enige slip toe, wat je merkt aan een iets hoger motortoerental bij wegrijden dan met een handgeschakelde versnellingsbak. Eenmaal op snelheid wordt de ‘lock-up’ geactiveerd en is er van slip geen sprake meer.

Automaat met dubbele koppeling

Een relatief nieuw type automaat is de automaat met dubbele koppeling. Deze transmissie heeft eenzelfde soort koppeling als een handbak, maar dan dubbel uitgevoerd. De even versnellingen gebruiken de ene koppeling en de oneven de andere. Daardoor kan zeer snel en zonder krachtsonderbreking geschakeld worden. Er wordt tijdens het schakelen dan ook niet van versnelling gewisseld, maar van koppeling. De software heeft op de achtergrond al bepaald welke versnelling moet klaarstaan. Automaten met dubbele koppeling worden verkocht onder namen als DCT, DSG, S-Tronic, EDC en Powershift.

CVT-automaat

CVT staat voor ‘Continu Variabele Transmissie’. Het Nederlandse DAF was ooit een voorloper op dit gebied en sindsdien is de techniek steeds verder verfijnd. Een CVT-automaat heeft geen vaste versnellingen; de versnellingsbakverhoudingen worden traploos aangepast aan de omstandigheden. Daardoor werkt de motor constant in het efficiëntste of juist krachtigste toerengebied. Dit karakter zorgt er echter voor dat tijdens het accelereren een monotoon motorgeluid uit het vooronder komt, dat sommige rijders als ‘gejengel’ ervaren. Daar staat tegenover dat de rijbeleving zeer soepel is. Bekende CVT-namen zijn Lineartronic, Multitronic en X-Tronic.

Gerobotiseerde handbak

De gerobotiseerde handbak is feitelijk een handgeschakelde versnellingsbak met automatische bediening. De koppeling en versnellingsbak worden bediend door een robot, die bepaalt wanneer geschakeld moet worden. Doordat dit systeem relatief voordelig en licht is, wordt het vooral in kleine auto’s toegepast. Gerobotiseerde handbakken staan niet bekend om hun verfijning, maar kunnen wel een uitkomst zijn voor wie tegen lage kosten met een automatische versnellingsbak wil of moet rijden. De bekendste gerobotiseerde handbakken zijn te herkennen aan de namen Dualogic, Selespeed, Easytronic en ETG.